Tình trạng tảo lam xuất hiện trong ao nuôi tôm. Nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả

Tảo lam hay còn gọi là vi khuẩn lam Cyanobacteria. Một nhóm vi sinh vật quang hợp thường gặp trong môi trường nước ngọt và nước mặn. Tiết ra chất độc gây hại cho môi trường nước và sự phát triển của tôm. Đối với ngành nuôi tôm hiện nay, mặc dù loại tảo này tốc độ phát triển chậm hơn những loại tảo khác nhưng để xử lý chúng thì không hề dễ dàng. Tảo lam là mối nguy hiểm lớn bởi chúng không chỉ gây ô nhiễm môi trường ao nuôi mà còn tác động trực tiếp đến sức khỏe và năng suất của tôm.

Tảo lam có mấy loại?

Tảo lam bao gồm nhiều loài khác nhau, trong đó các loài thường gặp trong ao nuôi tôm là Microcystis, Oscillatoria, và Anabaena. Đây đều là những loài có khả năng sinh sản nhanh trong điều kiện môi trường thuận lợi như nhiệt độ cao, ánh sáng mạnh và nước ao giàu dinh dưỡng.

Một đặc điểm nổi bật của tảo lam là chúng không phải là tảo thực sự mà thuộc nhóm vi khuẩn, nhưng có khả năng quang hợp tương tự thực vật. Chúng thường phát triển thành những lớp màu xanh lam hoặc xanh lục nổi trên bề mặt nước, tạo nên hiện tượng “nước nở hoa”. Sự hiện diện của tảo lam không chỉ làm thay đổi màu nước mà còn gây ra mùi hôi khó chịu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái ao nuôi.

Điều đáng lo ngại hơn là một số loại tảo lam tiết ra độc tố như microcystin, ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm, làm suy yếu hệ miễn dịch và giảm khả năng phát triển. Khi tảo lam bùng phát quá mức, chúng không chỉ làm giảm oxy trong nước mà còn tạo ra khí độc trong quá trình phân hủy, gây ô nhiễm nghiêm trọng môi trường ao nuôi.

Tác hại của tảo lam có thể bạn chưa biết

Tảo lam gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đối với ao nuôi tôm. Đầu tiên, chúng cạnh tranh oxy và dinh dưỡng với tôm và các loài vi sinh vật có lợi trong nước. Khi mật độ tảo lam quá cao, chúng sẽ làm giảm lượng oxy hòa tan trong nước, khiến tôm khó hô hấp, dẫn đến hiện tượng tôm bị stress hoặc chết hàng loạt.

Ngoài ra, độc tố do tảo lam tiết ra có thể gây tổn thương gan, ruột của tôm, làm giảm khả năng tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng. Tôm bị ảnh hưởng bởi độc tố thường có biểu hiện bơi lờ đờ, kém ăn, chậm lớn và dễ mắc bệnh. Đặc biệt, khi tảo lam chết đi, quá trình phân hủy của chúng sinh ra các loại khí độc như amoniac (NH3) và hydro sulfide (H2S), làm ô nhiễm nước nghiêm trọng và gây nguy cơ thiệt hại kinh tế lớn cho người nuôi.

Nguyên nhân gây nên tình trạng tảo trong ao nuôi tôm

Sự xuất hiện và bùng phát của tảo lam trong ao nuôi tôm thường bắt nguồn từ các nguyên nhân sau:

Khi Photpho tăng cao, điều kiện lý tưởng cho sự bùng phát của tảo lam được hình thành, dẫn đến hiện tượng nước “nở hoa” và gây ra nhiều tác động tiêu cực cho môi trường ao nuôi.

Nguyên nhân chính khiến Photpho tích tụ trong ao thường bắt nguồn từ hai yếu tố. Đầu tiên là việc tôm không hấp thụ hoàn toàn lượng thức ăn được cung cấp, dẫn đến dư thừa chất hữu cơ trong nước. Thức ăn thừa này phân hủy và giải phóng Photpho vào môi trường. Thứ hai, tình trạng nước ao tù đọng trong nhiều ngày, đặc biệt khi chất thải từ tôm như phân không được xử lý kịp thời, làm gia tăng nồng độ Photpho trong nước. Sự kết hợp của hai yếu tố này tạo điều kiện thuận lợi để tảo lam sinh sôi và phát triển mạnh mẽ, gây ra những vấn đề nghiêm trọng đối với hệ sinh thái ao nuôi. 

Khi nhiệt độ nước tăng cao, thường từ 28–32°C hoặc cao hơn, quá trình trao đổi chất của tảo lam được đẩy nhanh, giúp chúng hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả hơn từ môi trường. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi ao nuôi có hàm lượng dinh dưỡng dư thừa, chẳng hạn như Nitơ và Photpho, tạo điều kiện lý tưởng để tảo lam bùng phát. Nhiệt độ cao cũng làm giảm khả năng hòa tan oxy trong nước, dẫn đến tình trạng thiếu oxy cục bộ, gây áp lực lên sức khỏe của tôm nuôi.

Bên cạnh đó, ánh sáng mạnh trong mùa khô, đặc biệt vào các khung giờ cao điểm trong ngày, cung cấp năng lượng dồi dào cho quá trình quang hợp của tảo lam. Quá trình này không chỉ giúp tảo lam sản xuất năng lượng mà còn tăng khả năng sinh sản nhanh chóng, tạo ra hiện tượng “nước nở hoa” với mật độ tảo lam dày đặc.

Nguồn nước cấp nhiễm tảo là một yếu tố gây ra tình trạng bùng phát tảo lam trong ao nuôi tôm. Nhất là khi nguồn nước đầu vào chứa sẵn tảo, chúng có thể nhanh chóng xâm nhập vào môi trường ao nuôi và phát triển mạnh mẽ. 

Nhận biết ao tôm gặp tình trạng tảo lam

Để sớm phát hiện tảo lam trong ao nuôi tôm, người nuôi cần chú ý đến những dấu hiệu đặc trưng như:

• Nước ao chuyển sang màu xanh lam hoặc xanh lục, đặc biệt có những mảng dày nổi trên bề mặt nước.
• Xuất hiện mùi hôi tanh khó chịu, đặc biệt vào buổi sáng sớm hoặc khi nhiệt độ nước tăng cao.
• Tôm có biểu hiện bơi lờ đờ, tụ lại gần bờ hoặc tại các khu vực có dòng chảy mạnh để tìm oxy.
• Các chỉ số chất lượng nước như pH, oxy hòa tan (DO) giảm, trong khi nồng độ NH3 và H2S tăng cao bất thường.

Xử lý tảo lam bằng vôi

Diệt tảo bằng vôi là một phương pháp phổ biến và hiệu quả trong việc kiểm soát sự phát triển của tảo lam trong ao nuôi tôm. Vôi (CaO hoặc Ca(OH)₂) có khả năng thay đổi độ pH của nước, giúp giảm độ axit và làm môi trường trở nên không thuận lợi cho sự phát triển của tảo. Ngoài ra, vôi còn có tác dụng cải thiện chất lượng nước, giảm độ đục và loại bỏ các chất hữu cơ dư thừa. Từ đó giúp hạn chế sự phát triển của tảo lam.

Lượng vôi cần sử dụng tùy thuộc vào độ pH của nước, độ đục và mức độ nhiễm tảo trong ao. Thông thường, để diệt tảo và cải thiện chất lượng nước, người nuôi sẽ sử dụng từ 50-100 kg vôi/ha cho mỗi lần xử lý. Tuy nhiên, việc tính toán và sử dụng vôi cần được điều chỉnh tùy thuộc vào điều kiện cụ thể của ao nuôi. 

Nên sử dụng vôi vào buổi sáng sớm hoặc khi ánh sáng mặt trời chưa mạnh để giảm thiểu sự bốc hơi và tác dụng không mong muốn. Cần đảm bảo vôi được hòa tan hoàn toàn trước khi đưa vào ao để tránh làm tôm bị sốc. 

Phòng ngừa và xử lý tảo lam bằng vi sinh

Sử dụng các chế phẩm vi sinh là một trong những giải pháp hiệu quả và an toàn để phòng ngừa và xử lý tảo lam trong ao nuôi tôm. Các sản phẩm vi sinh có khả năng cạnh tranh dinh dưỡng với tảo lam, đồng thời phân hủy chất hữu cơ dư thừa trong ao, giúp giảm thiểu điều kiện thuận lợi cho tảo lam phát triển. 

Chúng tôi sẽ giới thiệu cho bà con một loại sản phẩm vi sinh Vua Cắt Tảo của Nông nghiệp Hoa Sen. Sản phẩm này được bà con tin dùng khá nhiều hiện nay. Với các thành phần gồm có Cellulase, Protease, Amylase,… Những thành phần này được lựa chọn để nhắm đến việc kiểm soát và loại bỏ các loại tảo gây hại, đặc biệt là tảo lam, trong môi trường nước ao nuôi tôm.

>>Xem thêm: Chi tiết về Vi sinh xử lý Tảo Lam 

Các vi khuẩn có trong chế phẩm vi sinh hoạt động mạnh mẽ bằng cách phân hủy chất hữu cơ dư thừa, hấp thụ các chất dinh dưỡng như Nitơ và Photpho – hai thành phần chính thúc đẩy sự phát triển của tảo lam. Đồng thời, một số loại vi khuẩn còn sản sinh ra các hợp chất có khả năng ức chế sự sinh trưởng của tảo, giúp giảm mật độ tảo hiệu quả mà không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường nước và sinh vật nuôi.

Công dụng chính của vi sinh diệt tảo không chỉ là kiểm soát tảo lam mà còn giúp cải thiện chất lượng nước, giảm mùi hôi, tăng độ trong của nước và ổn định hệ sinh thái ao nuôi. 

Người nuôi cũng cần tuân thủ các biện pháp quản lý ao nuôi như: 

• Kiểm soát lượng thức ăn hợp lý
• Định kỳ kiểm tra và cải thiện chất lượng nước
• Xử lý nguồn nước cấp

Tảo lam là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe tôm và hiệu quả nuôi trồng. Nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu người nuôi hiểu rõ và áp dụng các biện pháp quản lý môi trường hiệu quả. Vi sinh cắt tảo không chỉ giúp xử lý tảo lam mà còn góp phần cải thiện chất lượng nước. Tạo điều kiện cho tôm phát triển tốt hơn. Đầu tư vào quản lý ao nuôi chính là chìa khóa để đảm bảo thành công và bền vững trong ngành nuôi tôm. 

CHI TIẾT LIÊN HỆ

Quý bà con có thể mua trực tiếp sản phẩm tại Website công ty hoặc liên hệ qua Hotline để nhận được sự tư vấn trực tiếp từ các chuyên gia.

Công ty Cổ phần Nông nghiệp Hoa Sen

• Website: https://tapdoannongnghiephoasen.com/
• Địa chỉ: Số 16A, đường 16, Phường Linh Trung, Thành Phố Thủ Đức, Hồ Chí Minh
• Hotline: 1900 0304 | 0388 598 019.

Hoa Sen Group